Zaburzenia zdrowia psychicznego w miejscu pracy nie są rzadkością i niestety odnotowuje się je coraz częściej. Szacuje się, że 280 milionów osób na całym świecie cierpi na stany depresyjne[1], a 20% światowej populacji czynnej zawodowo doświadczyło przynajmniej jednego zaburzenia psychicznego w ciągu całej kariery zawodowej[2]. Nie cierpi tylko jednostka, ale także całe organizacje. Stres, stany lękowe i wypalenie zawodowe to główne przyczyny absencji chorobowej. Powodują obniżenie produktywności i zwiększoną rotację personelu. Na zaburzenia szczególnie narażone jest młode pokolenie, które jest coraz bardziej świadome problemu i oczekuje od pracodawców wsparcia oraz stworzenia przyjaznego środowiska i zdrowej kultury pracy. Coraz więcej organizacji zaczyna nadawać priorytet zdrowiu psychicznemu w miejscu pracy. Czy istnieje szansa na demokratyzację dostępu do opieki psychologicznej i rozwiązań profilaktycznych chroniących jednostkę?

Oczekiwania pracowników

Błyskawiczne zmiany w miejscu pracy – wymuszone przez pandemię w latach 2020–21 przy zachowaniu wysokiej produktywności i utrzymaniu dobrego zdrowia – pokazały, jak ważny jest temat wsparcia psychicznego w środowisku pracy. Powinniśmy mieć świadomość, że troski pracowników nie znikną wraz z pandemią. Problemy osobiste, rodzinne, finansowe, indywidualne kryzysy zdrowotne i wiele innych zawsze będą towarzyszyły człowiekowi.

W związku z tym jednym z priorytetów firm i oczywistym rozwiązaniem powinno być zapewnienie komfortu psychicznego całej organizacji. Pracownicy nie zostawią swoich osobistych zgryzot w domu, dlatego liderzy będą musieli pokazać, że zależy im na ich dobrostanie poprzez zasoby i świadczenia, jakimi dysponują. 96% pracodawców uważa, że to właśnie na nich spoczywa obowiązek dbania o samopoczucie pracowników. Prawie 90% osób zatrudnionych dostrzega konieczność wprowadzenia przez organizacje programu dbającego o zdrowie psychiczne. Z kolei 83% pracodawców (a 67% pracowników) uważa, iż dobrym pomysłem jest, aby konsultacje z psychologiem/terapeutą dla pracowników były zapewniane przez firmę[3].

Wsparcie powinno być oferowane przez pracodawców nieustannie i w wygodnej formie. Potrzeby psychiczne i rozwojowe pracowników w organizacjach są bardzo zróżnicowane i zmieniły się (i wciąż zmieniają) ze względu na nowy model pracy. Firmy powinny zapewnić łatwo dostępną i kompleksową opiekę nie tylko dla tych, którzy jej teraz potrzebują, ale i dla pozostałych pracowników – przede wszystkim po to, aby umożliwić rozwój osobisty, zapobiegać zaburzeniom psychicznym w przyszłości i wzmocnić odporność organizacji.

Korzyści z dbania o dobrostan pracowników

Zaburzenia psychiczne, takie jak depresja, lęk czy wynikający z nich stres – są tak samo wyniszczające, jak niektóre choroby fizyczne. Pracodawcy powinni stawiać przede wszystkim na profilaktykę, aby nie dopuścić do znacznego pogorszenia kondycji psychicznej pracownika. W miejscu pracy ważne jest stworzenie środowiska, które promuje dobre samopoczucie oraz gwarantuje pomoc dla pracowników borykających się z tego typu problemami.

Opieka dobrostanu psychicznego w organizacjach daje liderom wiele korzyści:

  1. Zmniejszona absencja chorobowa. Z danych ZUS-u wynika, że w 2020 roku w Polsce lekarze wystawili 385 800 zwolnień z powodu depresji – to o jedną piątą więcej niż rok wcześniej. Łączna liczba opuszczonych dni wyniosła 7,8 miliona, czyli ponad 30% więcej niż w 2019 roku[4]. Mniejsza absencja jest korzystna dla firm, ponieważ zmniejsza między innymi koszty związane z nieobecnością pracownika.
  2. Lepsze wyniki pracy. Dobre samopoczucie wpływa na jakość wykonywanej pracy i zwiększa zaangażowanie. Gorszy nastrój obniża motywację i przyczynia się do spadku efektywności i wydajności.
  3. Zdrowe relacje pracodawca–pracownik. Myślę, że każdy chciałby pracować w przyjaznym środowisku, wolnym od wrogości i toksyczności. Taki stan można osiągnąć tylko wtedy, gdy pracownicy będą przekonani, że ich dobre samopoczucie jest dla firmy ważne. Z pewnością odwzajemnią empatię i życzliwość, aby wspólnie stworzyć korzystną i przyjemną atmosferę pracy.

Jak stworzyć zdrowe miejsce pracy?

Przeciążenie obowiązkami, brak przerw, długie godziny pracy i nieprzyjemna atmosfera to czynniki, które mogą przyczyniać się do złego samopoczucia i stresu. Narażenie na ciągły stres może skutkować powstawaniem zaburzeń lub nasilać te już istniejące. Ważne jest, aby przeanalizować zasady obowiązujące w miejscu pracy i upewnić się, że nie powodują one niezamierzonych szkód.

Jeśli chcesz stworzyć środowisko, w którym pracownicy czują się szanowani i otoczeni opieką, oto kilka prostych wskazówek, jak przeprowadzić rozmowę o kondycji psychicznej:

  1. Zacznij rozmowę tylko wtedy, kiedy między Tobą a pracownikiem istnieje zaufanie.
  2. Zacznij od intencji – nie przekraczaj niechcianych granic. Czasem proste pytanie „Jak się czujesz?” lub „Co u ciebie słychać?” jest dobrym początkiem.
  3. Poświęć pracownikowi 100% uwagi.
  4. Bez względu na to, co powie druga osoba, nie osądzaj i nie komentuj.
  5. Nie porównuj swoich doświadczeń z doświadczeniami pracownika.
  6. Spójrz na problem z szerszej perspektywy (na przykład izolacja społeczna, problemy finansowe), nie grzęźnij w szczegółach, które mogą odciągnąć Cię od pełnego obrazu tego, co się z dzieje z pracownikiem. Jesteś po to, by wspierać, a nie szukać rozwiązań.
  7. Obserwuj mowę ciała. Zwróć uwagę na zmiany w postawie, które mogą dać pewne wskazówki dotyczące tego, co faktycznie czuje dana osoba – wyraz twarzy może powiedzieć więcej niż słowa.
  8. Miej świadomość własnych emocji, możesz użyć sformułowań: „Martwię się…”, „Niepokoi mnie…”.
  9. Wypracuj naturalne zwroty – nie musisz używać słownictwa psychologicznego.
  10. Pamiętaj, że Twój zakres pomocy jest ograniczony.
  11. Jeśli nie wiesz, jak przeprowadzić rozmowę, poszukaj wsparcia. Dział HR lub psycholog mogą dać Ci wskazówki, których potrzebujesz.

Na rynku istnieją profesjonalne rozwiązania, które oferują kompleksowy system wsparcia kondycji psychicznej pracowników i ich rodzin. Jednym z takich narzędzi jest Mindgram.com, który zapewnia pracownikom nieograniczony i łatwy dostęp do warsztatów rozwojowych, programów guided self-care (ćwiczeń mindfulness, treningów relaksacyjnych, medytacji), psychoterapii online oraz całodobowej opieki psychologicznej.

Mindgram może pomóc pracownikom efektywnie poradzić sobie z wyzwaniami, stresem i silnymi emocjami. Poprzez wdrożenie narzędzia zapewnisz im dostęp do rozwiązań profilaktycznych oraz pełnej i spersonalizowanej opieki psychologicznej. Dasz pracownikom możliwość wykorzystania w pełni swojego potencjału, zapewnisz psychiczny komfort pracy oraz pomożesz w osiągnięciu ogólnego dobrostanu.

Spersonalizowana opieka psychologiczna pokrywa pełne spektrum potrzeb pracowników. Osoby zmagające się na przykład z silnym stresem i niepewnością związanymi z powrotem do pracy biurowej mogą korzystać między innymi z medytacji mindfulness, krótkich warsztatów grupowych w formie praktycznych ćwiczeń (na przykład jak panować nad stresem za pomocą oddechu) lub poprosić o wsparcie psychologa na czacie.

Rysunek 1 Formy wsparcia w sytuacji zwiększonego stresu

Z kolei pracownicy doświadczający objawów wypalenia zawodowego (na przykład ogólne wyczerpanie organizmu, bezsenność, niechęć do pracy, obojętność, niska produktywność) mogą brać udział w warsztatach dotyczących walki ze stresem i wypaleniem, konsultacji z psychologiem lub skorzystać z zaawansowanej formy pomocy – psychoterapii online.

Rysunek 2 Formy wsparcia w sytuacji zagrożenia wypaleniem zawodowym

Dzięki platformie Mindgram zmienisz podejście do zdrowia psychicznego w Twojej organizacji oraz odkryjesz nowy wymiar wellbeingu. Świadomość występowania zaburzeń psychicznych i nadanie priorytetu dobremu samopoczuciu przynoszą długoterminowe korzyści wszystkim. Tworząc zdrowsze środowisko organizacji, pracownicy mogą w pełni wykorzystać swój potencjał, a pracodawca może mieć pewność, że podniesie konkurencyjność swojej firmy na rynku. Najlepsze, co możemy zrobić, to być dla ludzi, za których jesteśmy odpowiedzialni, i mieć nadzieję, że nasze działania pomogą uczynić świat lepszym miejscem.

mindgram.com

[1] Depression [online:] https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/depression [dostęp: 30.10.2021].

[2] The Return on the Individual [źródło:] https://gospeakyourmind.org/return-individual-report [dostęp: 30.10.2021].

[3] Raport: Zdrowie psychiczne w środowisku pracy [online:] https://www.zrozumpoczujdzialaj.pl/badanie/ [dostęp: 31.10.2021].

[4] Absencja chorobowa 2020 [online:] https://www.zus.pl/baza-wiedzy/statystyka/opracowania-tematyczne/absencja-chorobowa [dostęp: 31.10.2021].